Vaak is het echt niet evident om bewijsmateriaal te verzamelen over een gedrag of een feit. De bekende aanwezigheid van een privé detective kan de werkelijkheid van de dingen veranderen. Op het moment dat een onderzoeker zich kenbaar maakt, zal een oplichter hoogstwaarschijnlijk zijn handelingen aanpassen. Soms is een list, of een soort kunstgreep, echt de enige manier om de waarheid aan het licht te brengen. Een list is bijv. een andere hoedanigheid aannemen, een fictief verhaal uit de doeken doen, om het gezochte bewijs van de betrokkene te kunnen verkrijgen. Een list kan ingezet worden indien er geen andere efficiënte manier is om een even betrouwbaar bewijs te verkrijgen.

Denken we bijv. aan een ondernemer die vermoedt dat zijn gestolen goederen online verkocht worden en daarom een privaat recherchebureau inschakelt. In zo’n geval tracht de privé detective online contact te maken met de verkoper en een afspraak te boeken om te weten of de serienummers al dan niet overeenstemmen met de gestolen goederen. Wanneer de onderzoeker 100 % zeker weet dat de aankoop een bij de wet verboden transactie is (bijv. verdovende middelen), dan mag de testaankoop in geen geval plaatsvinden.

Als onderzoeker kunnen wij onder andere de hoedanigheid van cliënt of inkoper aannemen, zolang we geen beschermde titel aannemen. Zo zal een privédetective zich niet de hoedanigheid kunnen toekennen van bijv. architect, notaris, dokter,… tenzij de onderzoeker aan de wettelijke voorwaarden voldoet. Het aannemen van de hoedanigheid van een ambtenaar is bij wet verboden.

Ook al hebben we een andere hoedanigheid tijdens een zogenaamde mystery guest opdracht, dan nog blijven we objectief vaststellen wat de betrokkene precies zegt en doet. Het is absoluut niet aangewezen om suggestieve vragen te stellen aan de betrokkene. De toepassing van een list in combinatie met de uitoefening van druk op de betrokkene, is juridisch onaanvaardbaar.